Znakovi i promene u telu tokom umiranja: Šta očekivati
Kada se bliži kraj života, telo prolazi kroz niz značajnih promena koje mogu biti emocionalno i fizički teške za porodicu i prijatelje. Lekari ukazuju na nekoliko ključnih simptoma koji se javljaju u terminalnoj fazi, a koji mogu trajati od nekoliko sati do nekoliko dana. Ove promene mogu uključivati promene u disanju, pospanost, kao i emocionalne i fizičke simptome koji ukazuju na to da se život približava kraju.
Pospanost i smanjenje energije
Jedan od prvih znakova da osoba ulazi u poslednje dane života je značajno smanjenje nivoa energije. Osobe svakim danom postaju sve više umornije, mrsko im je sve, samo bi spavali. Osobe često provode više vremena spavajući, a mogu se javljati i duži periodi nesvestice. Ova pospanost može biti praćena gubitkom interesa za aktivnosti koje su im ranije bile drage, kao što su razgovor ili čak i gledanje televizije. Izbjegavaju druženja, najradije bi sami bili cijelo vrijeme. Često im je potrebna pomoć u svakodnevnim aktivnostima, uključujući odlazak u toalet ili kupanje, što može biti dodatno opterećenje za porodicu.
Nedostatak apetita
Kao što telo počinje da otkazuje, probavni sistem i bubrezi često gube funkciju. Zbog toga, unos hrane i pića postaje sve teži. Mnogi ljudi u ovoj fazi ne žele da jedu ili piju, ili su previše slabi ili pospani da bi gutali. Lekari savetuje da porodica ne paniči ako voljena osoba odbija obrok i da se konsultuje sa stručnjacima o mogućim alternativama. U slučajevima kada pacijent ne može piti, važno je navlažiti njihove usne kako bi se olakšao osećaj suvoće.
Promene u ritmu disanja
Tokom poslednjih dana života, disanje osobe može značajno promeniti obrazac. Često se javljaju epizode disanja koje se smenjuju između plitkog i dubokog, bržeg disanja, a može se primetiti i kratka pauza pre nego što disanje ponovo započne. U nekim slučajevima, disanje može postati bučno ili zvučati kao hroptanje, što je rezultat nakupljanja sluzi u plućima. Ove promene u disanju mogu biti uznemirujuće za porodicu, ali su često deo prirodnog procesa umiranja.
Zbunjenost i halucinacije
Kao posledica hemijskih promena u mozgu, mnogi pacijenti u terminalnoj fazi mogu doživeti zbunjenost ili halucinacije. Ovi trenuci mogu biti vrlo uznemirujući, kako za pacijenta, tako i za one koji ih okružuju. Medicinski timovi obučeni su da prepoznaju i reše osnovne uzroke ove zbunjenosti, uključujući bol, probleme sa disanjem ili infekciju. U slučajevima kada uzrok nije jasan, postoje lekovi koji mogu pomoći u smanjenju uznemirenosti pacijenta.
Hladne ruke i stopala
Jedna od fizičkih promena koja se često javlja u poslednjim danima života je smanjena cirkulacija. Ovo može uzrokovati da ruke i stopala postanu hladni na dodir, dok osobe sa svetlijom puti mogu dobiti blagu plavu nijansu.
Priprema za kraj
Dok prolaze kroz ove promene, porodica i prijatelji često se suočavaju s emocionalnim izazovima i potrebom za podrškom. Važno je da su bliski ljudi informisani o ovim znakovima i promjenama kako bi mogli bolje razumeti proces umiranja i pružiti potrebnu podršku i udobnost voljenima. Lekari, sestre i socijalni radnici često su dostupni za pomoć i savet, osiguravajući da pacijenti i njihovi bližnji dobiju podršku koja im je potrebna tokom ovog teškog vremena.
